اعتماد به نفس یکی از مهم‌ترین عوامل در زندگی هر فردی است به حدی که در شادی و موفقیت او نیز تاثیرگذار خواهد بود.
تا به حال فکر کرده‌اید که اگر اعتماد به نفستان بیشتر بود چه تغییری در زندگی‌تان رخ می‌داد؟ افرادی که به تازگی اعتماد به نفسشان را به دست آورده‌اند حتما تغییرات زیر را مشاهده کرده‌اند.
- حس بهتری نسبت به خودتان خواهید داشت.
- خوشحال‌تر خواهید بود.
- روابط سالم‌تری را تجربه خواهید کرد.
- می‌توانید توانایی‌های بالقوه‌ی خود را به بالفعل تبدیل کنید.
- موفق‌تر خواهید بود.
وقتی که از مردم پرسیده می‌شود که اعتماد به نفس از کجا به وجود می‌آید و افراد دارای اعتماد به نفس چگونه افرادی هستند اغلب آن‌ها این گونه جواب می‌دهند:
- افراد دارای اعتماد به نفس، لاغر و بلند هستند؛ با پوست و چهره‌ای زیبا.
- این افراد از خانواده‌های ثروتمند هستند.
- آن‌ها بهره‌ی هوشی (IQ) بالایی دارند.
- این گونه افراد از بهترین دانشگاه‌ها و موسسات آکادمیک دنیا فارغ‌التحصیل شده‌اند.
خوشبختانه اعتماد به نفس از هیچ یک از موارد بالا نشأت نمی‌گیرد. اعتماد به نفس اصلاً به ظاهر زیبا، ثروت یا مدرکی که روی دیوارتان آویزان کرده‌اید ربطی ندارد. اعتماد به نفس در واقع زوایه‌ی دید و نقطه نظر شما نسبت به زندگی است. در واقع نکته‌ی مهم اینجاست که از خودتان راضی باشید و با خود حقیقی و محیط اطرافتان راحت باشید. با این وجود می‌توان نتیجه گرفت که هر کسی بدون قد بلند و ظاهر زیبا که ثروت چندانی ندارد و از دانشگاه معروفی هم فارغ‌التحصیل نشده هم می‌تواند اعتماد به نفس را در خود ایجاد کند.
با ارورگروپ در ادامه ۱۲ روش برای افزایش اعتماد به نفس را بررسی خواهیم کرد.
۱. همین حالا این حس خوب را در خود ایجاد کنید
منتظر نمانید که اتفاقی بیفتد تا حس خوبی در شما ایجاد شود؛ یاد بگیرید که این حس را خودتان بسازید. جملات زیر حرف‌هایی است که اغلب افراد می‌زنند و احتمالاً برای شما هم آشناست.
- وقتی که پول خرج کنم احساس خوبی خواهم داشت.
- وقتی با کسی که دوستش دارم و او هم مرا دوست دارد و احترام متقابل وجود دارد، احساس خوبی خواهم داشت.
- وقتی که مدرک تحصیلی‌ام را بگیرم احساس خوبی خواهم داشت.
- وقتی که درآمد بیشتری کسب کنم احساس بهتری خواهم داشت.
- وقتی که ماشین خوبی سوار بشوم و لباس‌های فاخری بپوشم احساس خوبی به من دست خواهد داد.
- دیگر منتظر اتفاقات خارجی نباشید تا حس خوبی را به شما منتقل کنند. این خودتان هستید که باید حس خوب را در درونتان بپرورانید. تمام شرایط خارجی را کنار بگذارید؛ این که کجا هستید یا چه ظاهری دارید و چه لباسی می‌پوشید، چه ماشینی سوار می‌شوید و در کل در چه نقطه‌ای از زندگی هستید اصلاً نباید در حس درونی نسبت به خودتان دخیل باشد.در واقع راضی بودن از زمان حال، تنها منشاء اعتماد به نفس در آینده است. بیایید دو نمونه تفکر را بررسی کنیم.
- شخصی را تصور کنید که با وجود تمام مشکلات و شکست‌هایش، باز هم از زمان حال خود راضی است. او با این کار در مسیری قرار گرفته تا به شرایط ایده‌آل خود برسد.
- حال شخصی دیگر را تصور کنید که به دلیل مشکلات زندگی، از زمان حال لذت نمی‌برد و رضایت کافی را دارا نیست. او منتظر یک اتفاق استثنایی یا به عبارتی دیگر منتظر معجزه است تا از شرایط فعلی خود بیرون بیاید.
- برای داشتن اعتماد به نفس در ابتدا باید احساس رضایت درونی را در خود پروراند. سپس مانند افرادی که اعتماد به نفس دارند رفتار کرد و در نهایت نتایج اعتماد به نفس را در زندگی خود تجربه خواهید کرد.
۲. قبل از انجام هر کاری، فکر کنید
دکتر «پاول مک کنا» (Paul McKenna)، یکی از پیشگامان عرصه‌ی هیپنوتیزم و موفق‌ترین نویسنده‌ی کتاب‌های توسعه‌ی فردی در انگلستان، در کتاب خود به این موضوع اشاره کرده است که اغلب افراد درست قبل از انجام کارهای مهم شرایط ذهنی مناسبی را دارا نیستند. در واقع احساسات، تفکرات و فیزیولوژی، ذهن آن‌ها را به هم می‌ریزد.
افرادی که اعتماد به نفس دارند سه مورد بالا بر روی آن‌ها تاثیر چندانی نمی‌گذارد. در واقع آن‌ها قبل از انجام هر کار مهمی خود را برای تمام شرایط احتمالی آماده می‌کنند و به طور ذهنی خود را در معرض تمامی شرایط محتمل قرار می‌دهند.
۳. تظاهر کنید که اعتماد به نفس دارید
اجازه دهید درباره‌ی یکی از محبوب‌ترین و بی‌نظیرترین نقاش‌های سورئالیست اسپانیایی، یعنی «سالوادور دالی» (Salvador Dali) داستانی تعریف کنیم. در بیوگرافی این نقاش محبوب ذکر شده او در زمانی که در آکادمی هنر مادرید مشغول به تحصیل بود شخصیتی بسیار خجالتی داشت.
او همچنان خجالتی بود تا این که عموی سالوادور به اون پیشنهاد کرد که تظاهر کند یک فرد بی‌نظیر و محبوب است و مانند افراد بی‌نظیر رفتار کند. سالوادور طبق روش عمویش پیش رفت و هر روز آن را تمرین می‌کرد. تا این که او به شخصیتی که به آن تظاهر می‌کرد دست پیدا کرد و شخصیت واقعی سالوادور هم جذاب و بی‌نظیر شد.
درست مانند سالوادور دالی، برای داشتن اعتماد به نفس، تظاهر کنید تا به آن دست یابید.
۴. چطور تظاهر به داشتن اعتماد به نفس کنیم؟
اگر اعتماد به نفس ضعیفی دارید و به دنبال پیش رفتن با روش تظاهر هستید، حتماً این سوال برایتان پیش می‌آید که اگر بخواهیم تظاهر به اعتماد به نفس بکنیم چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟ با چند سوال می‌توان به این سوال پاسخ داد.
- اگر اعتماد به نفس داشتم چطور راه می‌رفتم؟
- اگر اعتماد به نفس داشتم چطور می‌نشستم؟
- اگر اعتماد به نفس داشتم چطور لباس می‌پوشیدم؟
- اگر اعتماد به نفس داشتم چه صحبت‌هایی می‌کردم؟
- اگر اعتماد به نفس داشتم چه چیزهایی به ذهنم خطور می‌کرد؟
- اگر اعتماد به نفس داشتم چه جاهایی می‌رفتم و چه کارهایی می‌کردم؟
سپس به دقت برای هر یک از این سوال‌ها یک جواب دقیق و صریح پیدا کنید و دائماً آن را تکرار و تمرین کنید. بعد از مدتی ذهنتان فراموش می‌کند که شما در حال تظاهر بوده‌اید و این نقش را باور می‌کند.
۵. برای رسیدن به این هدف، گام‌های کوچک و محکم بردارید
در ابتدای این متن ادعا کردیم که از همین حالا بدون توجه به وضعیت کنونی زندگی‌تان، باید احساس رضایت و اعتماد به نفس داشته باشید اما عمل کردن به این موضوع، بسیار بسیار سخت‌تر از صحبت درباره آن است.
تصور کنید که نسخه‌ی دیگری از شما با اعتماد به نفس نسبتاً بیشتری به جای شماست. حالا باید از خود بپرسید که به چه چیزهایی نیاز دارید تا به آن نسخه‌ی با اعتماد به نفس‌تر نزدیک شوید؟ آیا باید بیشتر تظاهر کنید؟ یا که اهداف بزرگتان را به اهداف کوتاه و مقطعی تقسیم کنید؟ آیا مهارتی را باید فرا بگیرید؟
این نکته را در نظر بگیرد که نسخه‌ی ثانویه‌ای که از خودتان تصور می‌کنید نباید اعتماد به نفسش خیلی بیشتر از شخصیت فعلی‌تان باشد؛ مقدار کمی کافیست. چون رسیدن به اهداف کوچک و مقطعی بسیار راحت‌تر و سریع‌تر انجام خواهد شد. به مرور زمان که به شخصیت‌های با اعتماد به نفس‌تری دست پیدا کردید شخصیت فرضی خود را بهبود دهید و یک شخصیت کاریزماتیک و با اعتماد به نفس عالی را فرض کنید و سعی کنید به آن دست یابید. همان طوری که در گام‌های ابتدایی از خود سوال می‌پرسیدید که چگونه باید شخصیت فرضی خود را به واقعیت نزدیک کرد، در گام‌های پایانی نیز باید به همین منوال پیش رفت.
در این بین می‌توانید برای شخصیت فرضی خود علاوه بر اعتماد به نفس، شاد و سرزنده بودن و مهربانی هم در نظر بگیرید. این کار را تا جایی ادامه دهید که حس می‌کنید از حس اعتماد به نفس و رضایت درونی لبریز هستید.
۶. خودمراقبتی را فراموش نکنید
افرادی که از اعتماد به نفس خوبی بهره‌مند هستند خودمراقبتی را هرگز کنار نمی‌گذارند. شما هم می‌توانید برای مراقبت از خود به موارد زیر عمل کنید.
- مواد غذایی مفید و سالم بخورید.
- به طور منظم، ورزش کنید.
- زمانی از روز را به خودتان اختصاص دهید؛ کارهایی از قبیل خواندن رمان مورد علاقه، مدیتیشن و ریلکس کردن، و یا شرکت در فعالیت‌هایی که از آن لذت می برید.
- خود را بیش از حد محدود نکنید.
وقتی که از خودتان مراقبت می‌کنید این پیغام را به خود می‌دهید که «من ارزش مراقبت دارم و نیازمند توجه خودم هستم». یعنی با این کار برای خودتان ارزش قائل می‌شوید. در واقع یکی از مهم‌ترین عوامل دخیل در اعتماد به نفس، احساسات درونی خودتان نسبت به خودتان است.
۷. خودتان را دست کم نگیرید
در یک نظرسنجی، دختری ادعا می‌کرد که در ترکیه زندگی می‌کرده و به زبان فرانسوی هم حرف می‌زد. در حالی که مادرش هنگامی که حامله بوده در ترکیه ساکن بود و جالب اینجاست که مادر این دختر برای زایمان به پاناما مهاجرت کرد و تولد این دختر در پاناما رخ داد؛ یعنی او یک بار هم پایش را در ترکیه نگذاشته اما با این حال ادعا می‌کرد که در ترکیه ساکن بوده‌است.
برخی افراد این گونه هستند که اعتبارات دروغین به خود می‌دهند. برعکس این افراد، افرادی هم هستند که توانایی‌های خودشان را نمی‌بینند یا آن‌ها را دست کم می‌گیرند. ۳ نمونه‌ی زیر می‌تواند مطلب را برایتان روشن‌تر کند.
- زنی در کاستاریکا وجود دارد که استعداد فوق‌العاده‌ای در طراحی دکوراسیون داخلی دارد؛ تمام دوستانش از او برای تغیر دکوراسیون منزل‌شان کمک می‌گیرند اما خود آن زن هرگز این توانایی خود را باور ندارد؛ چون در دانشکده‌ی هنر تحصیل نکرده‌است. این در حالی است که توانایی او از بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته‌ی طراحی دکوراسیون بیشتر است.
- شخصی دیگر هم با وجود این که به 3 زبان مسلط است اما در رزومه‌ی خودش اشاره‌ای به آن‌ها نکرده چون یکی از آن 3 زبان را کاملاً روان صحبت نمی‌کند.
- نفر سومی هم وجود دارد که یک کسب و کار جانبی دارد اما چون درآمد کسب و کار جانبی او خیلی زیاد نیست، خودش را کارآفرین نمی‌داند.
این ۳ نفر که افراد زیادی شبیه به این‌ها هستند باید اعتبار بیشتری به خود بدهند و به اصطلاح خودشان را دست کم نگیرند. پیشنهاد می‌شود با دقت بیشتری به توانایی‌ها و استعدادهایتان نگاه کنید و با صداقت در مورد توانایی خود صحبت کنید؛ نه کمتر و نه بیشتر. به خود اجازه دهید که به توانایی‌های خودتان افتخار کنید.
۸. برای هر برنامه‌ی مهمی آماده باشید
یکی از راه‌های کسب اعتماد به نفس، آماده بودن برای هر برنامه‌ای است. به عنوان مثال قرار است در محل کارتان، کنفرانس بدهید. قبل از ارائه‌ی کنفرانس باید چند کار را انجام داده تا با خیال راحت و اعتماد به نفس کافی وارد کنفرانس شوید.
- مطمئن شوید که برای کنفرانس، به اندازه‌ی کافی تحقیق کرده‌اید.
- یادداشت برداری کنید.
- داده‌های مهم و کلیدی را روی برگه‌ای یادداشت کنید.
از این‌ها که بگذریم، چگونه باید در زمانی که برای موضوعی آماده نیستیم اعتماد به نفسمان را حفظ کنیم؟
حتماً همگی کلاس‌هایی را در مدرسه و به خصوص در دانشگاه تجربه کرده‌ایم که استاد در کلاس از دانشجو یا دانش‌آموز سوال‌های زیادی می‌پرسد. دانشجویان و یا انش‌آموزانی که برای کلاس آن روز مطالعه کافی داشته و آماده برای پاسخ دادن به سوالات استاد هستند در آن روز اعتماد به نفس بیشتری نسبت به سایر همکلاسی‌های خود دارا هستند. این یعنی آمادگی برای هر برنامه‌ای باعث افزایش حس اعتماد به نفس خواهد شد.
۹. خیال‌پردازی کنید
وقتی که مجبورید کاری را که برایتان کمی مشکل است را برای اولین بار انجام دهید و فکر می‌کنید چون اولین بارتان است از پسش بر نمی‌آیید بهتر است از قوه‌ی تخیل خود کمک بگیرید. مثلاً قرار است جلوی هیئت مدیره‌ی شرکتی که در آن کار می‌کنید سخنرانی داشته باشید. می‌توانید با چند مرحله‌ای که در ادامه ذکر می‌شود پیش روید.
- قبل از روز کنفرانس، چشمانتان را ببندید. لحظه‌ای را تصور کنید در حال ارائه‌ی کنفرانس هستید؛ با اعتماد به نفس بالا و اطمینان خاطر.
- تصور کنید به هر سوالی که حضار از شما می‌پرسند به خوبی پاسخ می‌دهید.
- در پایان هم در خیال خود تصور کنید که کنفرانس به پایان رسیده و همه‌ی حضار شما را تشویق می‌کنند و به سمتتان می‌آیند تا از شما برای این نطق زیبا تشکر کنند.
با تصور کردن کاری که قرار است در آینده برای اولین بار انجامش بدهید، این حس به شما القا می‌شود که انگار آن کار را قبلاً چند بار با موفقیت به پایان رسانده‌اید. این کار اعتماد به نفس شما را بالا می‌برد.
۱۰. از آدم‌هایی که شما را پایین می‌آورند دوری کنید
تا اینجا در مورد چگونگی افزایش اعتماد به نفس بحث کردیم اما الان می‌خواهیم شما را از خطری که ممکن است اعتماد به نفس شما را به سرعت از بین ببرد صحبت کنیم. متاسفانه دنیا پر است از آدم‌های شکست خورده‌ای که از دست همه و موفقیت‌هایشان عصبانی هستند و می‌خواهند همه‌ی مردم هم مثل آن‌ها در زندگی شکست بخورند.
نباید این افراد را در زندگی خود وارد کنید چون به سرعت تمام اعتماد به نفستان را از بین می‌برند. اگر می‌خواهید به اعتماد به نفستان آسیبی وارد نشود از این گونه افراد منفی به شدت پرهیز کنید.
۱۱. بعد از رسیدن به اهداف مقطعی، به خود پاداش دهید
در کتاب «مدیر یک دقیقه‌ای» اثر «کنت بلانچارد» (Kenneth Blanchard) و «اسپنسر جانسون» (Spencer Johnson) نکاتی برای مدیران جمع‌آوری شده است تا مدیران یاد بگیرند چگونه باعث شوند کارمندانشان حس خوبی نسبت به خود داشه‌باشند. وقتی که کارمندان حس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند، کیفیت کارشان به طور چشمگیری بهتر می‌شود.
در این کتاب گفته شده‌است که برای داشتن حس بهتری نسبت به خود و در نهایت برای کسب اعتماد به نفس بیشتر، باید بعد از رسیدن به هر هدف کوتاه مدت، به خود پاداش داد. تکرار این نکته در زندگی باعث می‌شود حس بهتری نسبت به موفقیت‌هایتان داشته باشید و اعتماد به نفس بیشتری را در خود حس کنید.
۱۲. به خودتان سخت نگیرید
بسیاری از افراد تمایل زیادی دارند که خودشان را به طرز شدیدی نقد کنند. آن‌ها از خودشان انتظار دارند همه چیز را بی نقص انجام دهند. بعد از هر شکست کوچکی یا هر اشتباه جزئی هم خودشان را سرزنش می‌کنند.
اگر شما هم یکی از این دسته افراد هستید به جای این که اعتماد به نفستان را تقویت کنید بهتر است به خودتان آسان‌تر بگیرید. هر زمانی که اشتباهی کردید به جای سرزنش کردن خودتان، مراحل زیر را اجرا کنید.
- به خودتان گوشزد کنید که می‌توانستید بهتر از این عمل کنید.
- از خود بپرسید که چطور می‌توانم این اشتباه را تصحیح کنم؟ یا چطور از این اشتباه چیزی بیاموزم به طوری که دیگر آن را تکرار نکنم؟
- به خود یادآوری کنید که چقدر ارزشمند هستید.
- به خود بگویید که عملکرد ضعیفتان در این کاری که شکست خورده‌اید هیچ ربطی به توانایی‌های دیگرتان ندارد.
- یک بار که این فرایند را انجام دادید، سعی کنید روی شکست‌های بعدی‌تان بیشتر کار کنید تا دیگر تکرار نشوند.
هر کسی می‌تواند حس اعتماد به نفس را در خود پرورش دهد و آن را تقویت کند. تمام چیزی که برای این کار لازم دارید تغییر در سبک تفکر و همچنین کمی تغییر در عادات و رفتارهایتان است. از این 12 روش هم حتماً کمک بگیرید.
